Według Pisma świętego niezliczone zastępy aniołów stoją przed obliczem Boga i nieustannie cześć Mu oddają, gotowi do usług. Aniołowie są „duchami przeznaczonymi do usług, posłanymi na pomoc starającym się posiąść zbawienie” (Hbr 1,14). Takimi ukazuje ich Pismo święte, począwszy od Księgi Wyjścia, gdzie czytamy: „Oto Ja posyłam anioła przed tobą, aby cię strzegł w czasie twej drogi i doprowadził cię do miejsca, które ci wyznaczyłem” (Wj 23,20).

Tradycja Kościoła różnie określa aniołów. Według Jana Damasceńskiego, anioł jest „istotą obdarzoną rozumem, nieustannie czynną, wolną, bezcielesną, oddaną służbie Bożej i nieśmiertelną z Bożego daru”. Jako osoby inteligentne i wolne służą Bogu i ludziom z własnego wyboru. Jako wysłannicy Boga (angelos) przybierają czasem dostrzegalne, ludzkie kształty (np.: Dn 8,15; Tob 11,21; Łk 1,11.28).

Dobrzy aniołowie służą zatem Bogu z własnego wyboru. „Są gotowi – pisze dalej Jan Damasceński -do spełniania poleceń Boga bez wahania i dzięki chyżości swej natury zjawiają się natychmiast tam, gdzie im wskaże Boże skinienie. Strzegą poszczególnych części ziemi. Przewodzą narodom i krajom, które im Stwórca powierzył. Dbają o nasze potrzeby osobiste i śpieszą nam z pomocą”. Orygenes w podobnym tonie pisze: „Nie wątpię, że w naszym zgromadzeniu znajdują się aniołowie, nie tylko ci, którzy mają pieczę ogólną nad całym Kościołem, lecz także i ci, którzy ją mają nad każdym z nas. Aniołowie cieszą się i modlą razem z nami”.

Przedstawiciel późniejszej Tradycji, św. Bernard z Clairvaux (+ 1153 r.) takie daje wskazówki: „Bacz pilnie na postępowanie swoje, jak przystało na człowieka, któremu aniołowie, w myśl danego im polecenia, towarzyszą na wszystkich jego drogach. Gdziekolwiek jesteś, w najskrytszym nawet kąciku, szanuj swego anioła. Pod opieką takich obrońców, czegóż mielibyśmy się obawiać! Są oni wierni, mądrzy i potężni, dlaczegoż więc mielibyśmy się niepokoić. Wzywaj swego obrońcę przewodnika i wspomożyciela w każdej potrzebie”.

Święty Archanioł Gabriel jest posłańcem Bożym, troszczącym się o Świętą Rodzinę.

 

GABRIEL     Imię archanioła Gabriela spotykamy w Piśmie świętym Starego i Nowego Testamentu. W Księdze Daniela, Gabriel występuje jako tłumacz wizji prorockich. Prorok Daniel tak o nim pisze: „Gdy szukałem zrozumienia widzenia,oto stanęłaprze-de mną jakby postać męża. I usłyszałem głos: Gabrielu, wyjaśnij mu widzenie” (Dn 8,15). Gabriel wyjaśnił prorokowi widzenie barana i kozła oraz proroctwo o siedemdziesięciu tygodniach lat, po których przyjdzie Mesjasz (Dn 9,20-27).

Świadomość chrześcijańska kojarzy Gabriela przede wszystkim z tajemnicą Wcielenia Syna Bożego.

Najpierw archanioł Gabriel oznajmił Zachariaszowi narodziny jego syna Jana, poprzednika Pańskiego. Kiedy Zachariasz pełnił w świątyni służbę kapłańską „ukazał mu się anioł Pański, stojący po prawej stronie ołtarza kadzenia i rzekł do niego: Nie bój się Zachariaszu! Twoja prośba została wysłuchana: żona Twoja Elżbieta urodzi ci syna, któremu nadasz imię Jan. Ja jestem Gabriel, który stoję przed Bogiem. A zostałem posłany, aby mówić z tobą i oznajmić ci tę wieść radosną” (Łk 1,11.13.19).

Sześć miesięcy później „posłał Pan Bóg anioła Gabriela do miasta w Galilei, zwanego Nazaret, do Dziewicy poślubnionej mężowi, imieniem Józef, z rodu Dawida; a Dziewicy było na imię Maryja. Anioł wszedł do Niej i rzekł: Bądź pozdrowiona, pełna łaski, Pan z Tobą. Duch Święty zstąpi na Ciebie i moc Najwyższego osłoni Cię. Dlatego też Święte, które się narodzi, będzie zwane Synem Bożym” (Łk l, 26-28. 35).

Według Tradycji archanioł Gabriel był Stróżem Świętej Rodziny, ze względu na poselstwo do Najświętszej Dziewicy i do świętego Józefa, Jej męża. Uspokajał św. Józefa, oznajmiając mu prawdę o dziewiczym poczęciu przez Maryję Syna Bożego (Mt 1,18-24). On również nakazał św. Józefowi ucieczkę z całą Rodziną do Egiptu dla uniknięcia śmierci Dzieciątka Bożego z rąk króla Heroda (Mt 2,13). Gdy na skutek śmierci Heroda niebezpieczeństwo to minęło, znów anioł Gabriel polecił Świętej Rodzinie powrócić do Nazaretu (Mt 2,14).

Tradycja utrzymuje także, że to archanioł Gabriel umacniał Chrystusa w Ogrójcu (Łk 22,43), przy grobie oznajmił niewiastom zmartwychwstanie Pańskie (Mt 28,5-6) i obecny był przy wniebowstąpieniu Chrystusa (Dz 1,10-11).

 

KULT     Początków kultu archanioła Gabriela można szukać już w początkacń chrześcijaństwa. W pismach apokryficznych, jakie wtedy powstawały, są wzmianki o rozwijaniu się wśród wiernych specjalnej czci dla siedmiu aniołów stojących przed Bogiem (Tob 12,15), do których należał także Gabriel (Łk 1,19). Synody w Laodycei (361 r.),a później w Rzymie (492 i 745 r.) zezwoliły tylko na kult liturgiczny archaniołów wyszczególnionych w Piśmie św., to jest: Michała, Gabriela i Rafała.

W pierwszym tysiącleciu po narodzeniu Chrystusa nie zauważamy rozwoju kultu świętego archanioła Gabriela. Jego wspomnienie w liturgii pojawiło się dopiero w X wieku. Najpierw umieszczano go w katalogi Świętych Pańskich, a od XV wieku mszały, jako „Anioła Wcielenia”. Wspomnienie to najczęściej znajdowało się w pobliżu uroczystości Zwiastowania Pańskiego (np. 18, 24 lub 26 marca), lub Bożego Narodzenia (np. 18 grudnia). Ponadto obchody te miały charakter lokalny. Dopiero w 1921 roku papież Benedykt XV wpisał je do kalendarza powszechnego, pod datą 24 marca. W ten sposób z obchodów lokalnych stało się świętem całego Kościoła powszechnego. Zaś w roku 1951 papież Pius XII archanioła Gabriela ogłosił patronem środków przekazu informacji, zwłaszcza radia i telewizji. W obecnie obowiązującym kalendarzu liturgicznym z 1969 roku, Gabriel czczony jest razem z Michałem i Rafałem wspólnym świętem, dnia 29 września.

Jednym z przejawów kultu archanioła Gabriela są, przedstawiające go dzieła sztuki. Najstarszy jego obraz pochodzi z VI wieku i znajduje się w bazylice świętego Apolinarego w Rawennie. W ciągu wieków artyści przedstawiali go niezliczoną ilość razy, od miniatur, po obrazy imponujących rozmiarów. Nie ma chyba chrześcijańskiego artysty, który nie uwieczniłby sceny Zwiastowania Pańskiego.

Gabriel jest imieniem biblijnym. Wywodzi się ono z języka hebrajskiego i składa się z dwóch wyrazów: „geber” = silny mąż, oraz „ef” = Pan Bóg. Imię Gabriel znaczy zatem mniej więcej tyle, co: Mąż Boży lub Bóg jest mocą.

Imię to nosiło ośmiu świętych i błogosławionych.

W Polsce imię Gabriel znane jest od XIII wieku. Nosili je zarówno mężczyźni, np. Gabriel Narutowicz, jak i kobiety, np. Gabriela Zapolska.

Dzisiaj imię to występuję dość często, zwłaszcza u kobiet.